Czterdzieści z górą lat temu wyświetlano melodramat „Zazdrość i medycyna”. Cieszył się jak niemal wszystkie zachodnie filmy w PRL ogromnym powodzeniem.
Wtedy jeszcze chodziłem do kina na filmy fabularne i czytywałem powieści (przeszło mi). Po jakimś czasie niejaki Edward Kopczyński wydał książkę o zupełnie czym innym, ale pod podobnym i chwytliwym tytułem : „Miłość i medycyna”.
Jak dobrze wiecie – intrygujący tytuł newsa w SSI decyduje o tym czy się skusicie na kliknięcie (licznik!).
Marian Lenz, jako wieloletni współpracownik SSI jest tego świadom.
To, że otworzyliście ten tekst jest tego najlepszym potwierdzeniem :-)
Żadna Ameryka – to pierwszy dogmat reklamy J
Kamizelki już w użyciu !
Żyjcie wiecznie !
Don Jorge

-----------------------------------

Motto:

            „Herodot z Halicarnasu przedstawia tu wyniki swoich badań, aby dzieje ludzi nie zatarły się z czasem w pamięci i aby nie zgasła sława wielkich i niezwykłych czynów dokonanych czy to przez Greków, czy to przez barbarzyńców”  (Herodot  I 1,1)

------------------------------------------

  Żeglarstwo  i  medycyna

Cały sezon tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt siódmego roku spędziłem na Morzu Śródziemnym żeglując na jachcie „Orzeł” http://kulinski.navsim.pl/art.php?id=2483&page=0 między portem Viareggio na włoskim bucie, a portami francuskiego Lazurowego Wybrzeża.

Pierwszego maja opuściłem przystań przy „cantiere navale” (stoczni) na Canale Navigabile - kanał omija Fiumara Grande, główne ujście rzeki Tevere u nas znanej jako Tybr -  i minąwszy dwa zwodzone mosty w Fiumicino (Rzym) popłynąłem do Viareggio, gdzie stanąłem w Darsena della Madonnina, i gdzie po wcześniejszych przygodach, miała miejsce naprawa silnika. Później już regularnie pływałem do Francji, dwa tygodnie tam i dwa tygodnie z powrotem.

Pierwszym portem był zwykle Livorno, następnie na Elbie kolejno Portoferraio i Marciana Marina, i dalej do Basti (Vieux port) na Korsyce, którą aby nie było zbyt nudno raz obchodziłem  od północy przez Cap Corse, czyli Morzem Liguryjskim, a następnym razem od południa przez Cieśninę Bonifacio, czyli Morzem Tyrreńskim.  Z Basti trasą północną płynąłem do L’ile Rousse i Calvi, a stamtąd kierowałem się do San Remo, i zależnie od wiatru do Nicei, lub Cap d’Ail na Lazurowym Wybrzeżu.

We Francji zmiany załogi robiłem w San Remo, ale najczęściej za                 „płotem” Monaco, w Cap d’Ail. Miałem tam już stałe miejsce, w kącie, u nasady lewego falchronu -  jako że było ostatnie - po promocyjnej cenie;  a mariner na główkach już z dala witał mnie radośnie. Później kolejne porty Lazurowego Wybrzeża i Saint-Tropez, z którego  wracałem do Calvi, a stamtąd albo przez północ – Cap Corse - albo przez południe – Bonifacio - na Elbę do Portoferraio i do Viareggio, po kolejną załogę. I tak wkoło! Do samego Portoferraio, które wówczas jeszcze nie było mariną, a darmowym portem publicznym,  tego lata zaszedłem dwanście razy!

            Ostatni rejs zaczął się nietypowo – 18 października w Porto Mediceo (Port Mecydeuszy), w Livorno. Dalej płynęliśmy tradycyjnie do Portoferraio i do wspaniałej Basti. Sezon zbliżał się ku końcowi, więc zamiast na Lazurowe Wybrzeże skierowaliśmy się od razu do przepięknego Bonifacio - najdalej oddalonego punktu rejsu, po drodze zachodząc do mariny Port de Taverna (Campoloro).

 W drodze powrotnej, opuściwszy Bonifacio, przeszliśmy skrótem między Korsyką, a wysepką Cavallo i zatrzymaliśmy się w uroczym Porto Vecchio.  Gdy  wychodziliśmy z Zatoki Porto Vecchio, na pełne morze, pogoda była jeszcze znośna, ale wkrótce  zaczęło ostro wiać od strony północnej Korsyki i pojawiła się wysoka fala, toczaca się z cieśniny między Korsyką, a Elbą. W takich okolicznościach Włosi mawiają, że zaczyna się burrasca – co brzmi pieszczotliwie, wręcz infantylnie, ale morze zrobiło się groźne, prawdziwie „Tyrreńskie”! 

Zrzuciliśmy bezana, wymieniliśmy foka i założyliśmy refy na grocie. Żałowałem, że nie zatrzymałem się  w połowie Korsyki, w Solenzara. Co by nie powiedzieć były to ostatnie dni  października, a „morza południowe” wbrew obiegowej opini, szczególnie tych którzy tam nie pływali, też potrafią dać w kość.  Gdzieś w oddali pojawiła się „Afryka”, czyli latarnia morska Scog Africa stojaca na samotnie sterczacej z morza skale. Ciężko walcząc - na lewym halsie - pod falę i pod wiatr przed północą minęliśmy minęliśmy ją i Montecristo, bezludną wysepkę. Nie dość, że sztorm jak się patrzy, to jeszcze egipskie ciemności – żeby chociaż księżyc….

O północy wchtę przejęła kolejna zmiana. Dwóch sterników jachtowych, w „cywilu”,  lekarzy – chirurgów miękkich, lat około trzydziestu pięciu. Wydałem im dyspozycje  - kurs kompasowy 000 stopni  prowadził ku Elbie, prosto do zatoki przy przystani w Marina di Campo. Oby tylko tam dotrzeć! Schronimy się nie tyle przed wiatrem co przed tą okrutną,  obezwładniającą falą. Upewniwszy się, że wszystko jest w porządku – gdy będą kłopoty meldować! - udałem się do swojej kabiny.

Jacht był spory, a na rufie miałem do dyspozycji dużą kabinę, kabinę armatorską, która miała przejście do mesy i bezpośrednią, tuż obok sternika zejściówkę z kokpitu. Koję miałem wzdłuż lewej, teraz nawietrznej, burty. Jacht szedł w głębokim przechyle i tłukło nim okropnie, więc zsuwałem się z koji  i ledwo, ledwo, drzemałem. Po godzinie takiej jazdy  jakby się co nieco uspokoiło, jachtem przestało tłuc i trochę się wyprostował. Poczułem się lepiej. Drzemka przeszła w lekki sen. Robiło się miło.  

- Ale dlaczego? – to pytanie nagle wyrwało mnie z koi.

Odchyliłem klapę zejściówki.

- Jak płyniemy? -  zapytałem sternika, który stał obok.

- Dobrze, tylko wiatr zmieniał kierunek i musieliśmy odpadać – odpowiedział.

- A  ile mamy na kompasie – upewniałem się.

- Mamy 160 stopni – odparł.

- Natychmiast zwrot! – wyskoczyłem jak oparzony

Po zwrocie, tym razem na prawym halsie, jacht  ponownie płynął na północ kursem 360 stopni. Rzeczywiście wiatr zmienił kierunek o dobre ponad sto stopni i teraz wiał regularny gregale od strony włoskiego buta. W żołnierskich słowach, „po matuszkie” jak mawiają Wschodni Słowianie -  naświetliłem obu wachtowym mój pogląd na, takie, ich żeglowanie!

To był tysiąc dziewięcset pięćdziesiąty ósmy rok, gdy Zarząd klubu „Stal” w Gdyni podjął decyzję o zatrudnieniu instruktora manewrówki na stopień sternika jachtowego, na jachcie „Monsun” (dawny, stary „Monsun”!). Został nim Marcin J., wówczas jeszcze sternik morski. Nasz instruktor bardzo przejął się rolą. Głośno wydawał komendy,  bluzgając przy tym okropnie. Bez pardonu okładał nasze plecy szotami, gdy coś szło nie tak jak należy.

Któregoś razu zostałem na kei i słysząc jego bluzgi powiedziałem sobie – nie, nie, nigdy więcej!

Odtąd już nigdy nie używam kuchennej łaciny, ani w tej jej wyrafinowanej, piętrowej, formie, ani nawet w formie zwykłych  znaków przestankowych. Nigdy nie bluzgałem, ani nawet nie strofowałem załogantów, chociaż okoliczności bywały różne. Trafia mnie szlak, gdy słyszę rozmowy w tramwaju.  Wszyscy głośno, jakby odbiorca znajdował się we Władywostoku,  rugają się przez komórki   - nawet nastoletnie panienki.

Teraz zrobiło mi się podwójnie i głupio,  i przykro. Niczym przysłowiowy kapral  zrugałem Panów Chirurgów, panów życia i śmierci wielu pacjentów, no i złamałem swoje zasady.  Więc aby uładzić atmosferę zacząłem rozmowę na  tematy ogólne. Gadu, gadu i rozmowa zeszła na sprawy medyczne.

- O tak! Diagnoza nie jest rzeczą prostą – perorowałem, wznosząc nobliwie oczy  ku górze.

- Przychodzi taki pacjent do lekarza, gada głupoty, a lekarz ma wiedzieć co mu dolega – nawijałem.

Tak! Tak! Połowa „wejść” jest niepotrzebna –niespodziewnie  szczerze wyznał jeden z Panów Chirurgów.

Zdrętwiałem, mróz przeszedł mi po plecach

To tak jak mawiają do ceprów górale – „Panocku, bedzie pogoda, abo nie będzie”. 

- Czyli na dwoje babka wróżyła! Gdyby nie inżynierowie, którzy wyposażają medyków w różne cuda techniki byłoby jeszcze gorzej -  pomyślałem w duchu.

Wróciłem zmęczony do koi. Teraz chociaż dalej niesamowicie tłukło  – śpiąc - przynajmniej z niej nie wypadałem. Już za dnia dotarliśmy do Elby  pod Marina di Campo, i wyrzucając cały łańcuch  stanęliśmy  przy plaży na kotwicy. Wiatr jeszcze tężał, co chwila dzikie szkwały ze świstem spadały od wyspy,  jacht myszkował i szarpał się, ale przynajmniej nie był narażony na fale. Tak przestaliśmy do końca dnia i całą noc komunikując się,  i trzymając wachty kotwiczne  razem z trzema jachtami obok.

Gregale jeszcze trwało i nic nie zapowiadało końca. Rankiem wzdłuż Elby, płynąc na silniku pod wiatr, dotarliśmy do pobliskiego Porto Azzurro, któremu poświęciliśmy cały dzień. Potem było już z górki, czyli cały czas z wiatrem. Jeden przeskok do Porto Ercole, na Półwyspie Argentario, drugi do mariny Riva di Traiano w Civitavecchi  i trzeci, ostatni, do Fiumicino Porto Canale, by po przejściu mostów stanąć na zimę w „cantiere navale”. Był drugi listopada - następnego dnia załoga wyokrętowała; gregale się wyczerpało. Za nami zostało 460 mil twardego  rejsu. Przez sezon uzbierało mi się blisko pięć tysięcy takich mil. Wszystko byłoby w porządku, tylko teraz coraz częściej przypomina mi się porzekadło: - „Na dwoje babka wróżyła”.

Marian Lenz

--------------------------

Burrasca – sztormowy, dość silny, wiatr, którego włoska nazwa wywodzi się od „boreasz”. Na lądzie sprawia, że trudne jest chodzenie pod wiatr. W morzu powoduje wysokie fale. Łamiace i rozpryskujące się grzbiety fal są zasyssane przez wirujący wiatr. Prędkość wiatru waha się od 34 do 40 węzłów (7 do 8 B). Średnia wysokość fal 5,5 metra, maksymalna nie przekracza 7,5 metrów.

Gregale, zwany też „euroclydon” – silny i zimny wiatr, który wieje z północnego wschodu w zachodniej i środkowej części Morza Śródziemnego, głównie  zimą. Siłą czasem zbliża się do huraganu. Trwa trwa cztery do pięciu dni i jest wynikiem przepływu powietrza z Europy środkowej i południowej w kierunku Libii. Jeśli trwa dzień, lub dwa, spowodowany jest przejściem ośrodka o niskim ciśnieniu na południu M. Śródziemnego.